Antisosyal Kişilik Bozukluğu

Sosyopati ya da psikopati olarak da adlandırılan antisosyal kişilik bozukluğu genel anlamda diğer kişilerin haklarına karşı umursamazlık ve ihlal halidir. Çocukluk veya ilk ergenlik çağında başlayıp yetişkinlik çağında da devam eder. Hilekarlık ve manipülasyon en çok kullandıkları silahlarıdır. Bireye tanı koymak için birtakım deliller ve 15 yaş öncesi davranış bozukluğu teşhisi alması önemlidir. Merhamet ve suçluluk duyguları ya çok azdır ya da hiç yoktur.

Anti Sosyal kişilik bozukluğu nedenleri hala araştırılmakla birlikte çevresel etkilerin genetik faktörlerden daha etkili olduğu görülmektedir. Erkeklerde kadınlardan 3 kat fazla görülür.

Anti sosyal kişilik bozukluğuna 18 yaşından önce net bir şekilde tanı koyulamamakla birlikte genellikle bu çocuklara davranış bozukluğu karşı gelme bozukluğu teşhisi koyulur.

Özellikle bu bozukluğa sahip çocuklarda öfke patlamaları, hayvanlara karşı zalimce davranışlar, çevresindekilere özellikle arkadaşlarına karşı zorbalık gibi davranışlar gözlemleniyor. Yetişkinlikte ise sonuçlar hem kişi hem de çevresindekiler için çok daha yıkıcı olabiliyor. Çünkü bu kişiler tehlikeli aktivitelere daha rahat girişebiliyor. Suça karışma oranları çok daha yüksek ve çoğunlukla zarar verdikten sonra pişmanlık belirtisi bile göstermiyorlar. Antisosyal kişilik bozukluğu olan insanlar sosyal normlara uyamadığı ve başkalarının haklarına duyarsız olduğu için sık sık yasaları ihlal ederler. Bu kişiler çoğunlukla fevri hareket ederler ve eylemlerinin sonuçlarını düşünmezler. Çok agresiflerdir ve bu agresiflik sık sık şiddetle sonuçlanır. Tüm kişilik bozukluğu türleri gibi başkaları ile empati kurmakta çok zorlanırlar. Başkalarının düşünceleri, duyguları ve isteklerine duyarsız olma sonucunda başkalarının haklarını göz ardı eder ve umursamazlar. Neden oldukları zarar sonrasında asla pişmanlık duymazlar. Başkaları ile ilişki kurmakta çok zorlanırlar ve kendi çocuklarına karşı zorbalık veya umursamazlık gösterirler. Kendi çıkarları için çok sık yalan söylerler ve başkalarını aldatmaya çalışırlar.

DSM tanı kriterlerine göre tanı için, aşağıdakilerden en az üçünün bir kişide toplanması gerekir:

-Sürekli gözaltına alınmayı gerektiren fiilleri işlemek suretiyle belirlenmiş, hukuka uygun davranışları tespit eden sosyal kurallara uymamak,

-Sürekli yalan söylemek, takma isimler kullanmak veya kişisel çıkar veya zevk için diğer insanları kandırmak fiilleri ile belirlenen hilekârlık,

-Ani tepki gösterme veya geleceği planlayamamak,

-Sürekli fiziksel dövüşmeler ve saldırılar ile belirlenen sinirlilik ve saldırganlık,

-Kendisinin veya başkalarının emniyetini ihmal etmek ve umursamamak,

-Aynı işte uzun süre çalışma veya parasal yükümlülüklerini yerine getirmede sürekli başarısızlık ve sorumsuzluk,

-Başka bir kimseye zarar verme, kötü davranma veya malını çalma konusunda umursamazlık veya bu fiilleri mantıklılaştırma merhametsizliği.

Bu kişiler genellikle kişilik bozukluklarından haberdar değildirler ve psikoloğa gelme süreçleri çevresinin ya da yasaların zorlaması ile olur.  Uygun bir psikoterapi bu kişilerin daha uyumlu ve kontrollü olmalarını sağlayabilmektedir. 

Klinik Psikolog Sabiha IŞIK