Araştırmalara göre ölçülü iyiliğin, psikolojik olarak iyi oluş üzerinde pek çok olumlu etkisi bulunuyor. Hem kişiyi mutlu ediyor, hem de hayatına anlam katıyor. Hatta kişide antidepresan etkisi dahi yapıyor. Kişinin kendini ölçülü bir şekilde iyi hissetmesine sebep oluyor. O nedenle de ölçülü iyilik yapmayı zihinsel bir hedef haline getirmemiz gerekiyor. Rastgele ve ölçülü iyilikleri yaşamımızda amaçlamalı, toplumsal ölçülü iyiliği düşünen gençler yetiştirmeliyiz…

Ölçülü iyilik yapmak mutlu ediyor

İyilik kavramı şu anda psikolog, pedagog, psikiyatr, psikoterapist, psikoloji profesyonellerinin ve ruh sağlığıyla uğraşan uzmanların yeni keşfettiği bir kavram. İyilik kavramı unutulmuştu, terk edilmişti. Adeta yeniden keşfedildi. İyilikle ilgili yapılmış çok çalışma ve araştırma var. Aslında ölçülü iyilik yapmanın insana iyi geldiği görüldü. Nasıl iyi geliyor? İyilik insanın sadece karşı tarafı değil, kişinin kendisini de mutlu ediyor. Korku, endişe, depresyon ve anksiyeteyi azaltıcı bir etkisi var. İyilik yaptığı zaman kişinin öz saygısı da artıyor. Yapılan araştırmalarda kişinin başkasına yardım ettiği zaman beyininde empatinin verdiği bir mutluluk hormonu salgılatılıyor.

İyilik yapmanın antidepresan etkisi var

Dünyada artan depresyon ve anksiyeteye karşı psikolojik refah seviyesi ve manevi refah seviyesinde maalesef ki yeterli artış gözlenmiyor. Tam tersi daha da kötüye gidiyor. Özellikle artan depresyon vakalarına karşı sorunun nedenlerini tespit etmek amacıyla yapılan bilimsel araştırmalar, şu sonucu ortaya koymuş: İnsanların mutlu olabilmesi için başkalarının da mutlu olması gerekiyor. İyilik yapmanın antidepresan etkisi var. Doğru, bunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Bu çağı güvensizlik çağı olarak tanımlıyorlar. O derece güvensizlik artmış, yalnızlık artmış. Eve gittiği zaman eşine sırtını dönmekten korkar olmuş, bana zarar verebilir mi? Çoluk çocuğumdan kötülük görür müyüm? gibi kaygı insanı, hayatı yaşanmaz hale getiebiliyor. Buna çözüm olarak da ölçülü iyilik yaptığın zaman karşı tarafa ‘Ben senin dostunum’ diyorsun. ‘Benden sana kötülük gelmez’ diyorsun. ‘Benimle ilgili negatif düşüncen varsa bağışla’ diyorsun. Bunları doğrudan söylesen olmaz. Bu rastgele, sessiz bir ölçülü iyilik olacak. Arkasından güzel şeyler konuşmak, kişinin kulağına gittiği zaman diyecek ki ‘Bak ben onun hakkında iyi düşünmüyordum ama o benim hakkımda güzel şeyler söylüyormuş. Ben ne kadar kötü bir insanmışım. Ben bunu nasıl yaptım’ diye düşünecek. Onun için kişi, ölçülü iyilik cömerti olduğu zaman farkında olmadan kendisine de kazanım olarak dönüyor.

Bir kimse ölçülü iyilik yapınca herkes kazanıyor

Kapital sistemde iyilik yapmak işletme maliyetini arttırır. Şu anda yardım etmeyin, sadaka vermeyin, iyilik yapmayın diyen bir modernizm var. Kapital sistemin öğretisi bu. Bu öğretinin yanlış sonuçları çıktı çünkü bir kimse iyilik yaptığı zaman aslında herkes kazanıyor. O kişi kaybediyor, bir şey veriyor gibi gözüküyor ama öyle değil. Rahibe Terasa’ nın meşhur bir sözü vardır. ‘Dünya nasıl yaşanılır olur?’ diye soruyorlar o da ‘Birebir iyilik yapmakla’ diye yanıtlıyor. Öyle güzel özetlemiş ki. Artık bu evrensel bir doğru olarak kabul görmüştür. Birebir iyilik yapmayı kültür haline getirmiştir.

Ama karşılıksız, rastgele, sessiz ve ölçülü iyilik yapalım

Anadolu’da iyilik yapmak, bir kültür olarak bulunuyor. Ama bu kültür köreliyor, gidiyor şu anda. Artık bu ulu çınar kurumaya başladı bunu canlandırmamız lazım. İyiliği sadece belirli zamanlarda yapmamamız gerekiyor. İyilik yaparken karşılıksız, rastgele, sessiz ve ölçülü iyilik yapalım. Bir çıkar beklemeden, göstere göstere değil. Alkış ve övgü bile beklememek lazım. Bu iyilikler çok daha tesirli oluyor. Hiç iyilik yapmamaktan, hep bana hep bana demekten daha iyidir ölçülü iyilik yapmak.

Toplumsal ölçülü iyiliği düşünen gençler yetiştirmeliyiz

Aynı zamanda sadece kendini düşünen değil, toplumsal ölçülü iyiliği düşünen gençler ve çocuklar yetiştirmemiz gerekiyor. Şu durumda ihtiyacımız olan ‘İnsanların yararı ve insanların mutluluğu için ben ne yapabilirim?’ diye düşünen genç bir kuşak. Hep kendisi için hayal kuran bir genç yetiştirmeyelim. Vatan için hayal kursun, gelecek için hayal kursun, başkalarına bir şey yapacak hayaller kursun. İnsanlar hayatın sonuna geldiği zaman nasıl bir iz bırakacağıyla ilgili hayaller kursun. Böyle durumlarda bunların hepsi ölçülü ölçülü iyilik yapmaktır. Bunun için niyet önemli.

İyilik yapmak zihinsel bir hedef olmalı

İnsan ölçülü iyilik yapmayı zihinsel bir hedef haline getirmeli. İnsanın ‘Ben hayatımda ölçülü iyiliklere evet diyeceğim, kötülüklere hayır diyeceğim’ şeklinde düşünmesi, bunu zihinsel bir hedef haline getirmesi gerekir. Çıkardığımız sonuç kader bizim ölçülü iyilik makinası olmamızı istiyor. İyilik yap denize at. Yaradan biliyor, görüyor. Yapılan ölçülü iyilikle kişinin önüne bir şekilde çıkıyor. Boşa gitmiyor. Yani bunlar kişinin de yararınadır. İnsanın hayatında birçok şey var ama dengeli iyilik hayata anlam katıyor. Bir hocam anlatmıştı. Dini değerlere, manevi değerlere hiç inanmayan bir arkadaşı varmış. ‘Bir baktım bir iki kişiye burs veriyor. Sen maneviyatı küçümseyen biriydin bunu neden yapıyorsun?’ diye sormuş. Arkadaşı demiş ki ‘O çocuk mutlu olunca ben de mutlu oluyorum.’ Bu sosyal bir faydadır. Sosyal bir yatırımdır. Bu bizim hamurumuzda var ama hamur bozulmak üzere.

Tebessüm de ölçülü ölçülü iyiliktir kültürümüzde ve sadaka kabul edilir. İnsan ilişkilerini tebessümden sakınmayalım. Sevgi dolu bakış, tebessüm, birkaç güzel söz söyleyelim, bunları yakın ilişkilerde esirgemeyelim. Sosyal mesafe olsun ama psikolojik mesafe olmasın.

Rastgele ve dengeli iyilikler hayata anlam katıyor

Kişi, bugün hangi iyiliği yapacağım diye yola çıkmalı. Rastgele iyilikler öngöremediğimiz iyilikler doğuruyor. Onun için hayatımıza anlam katıp, ilişkilerimizi güzelleştiriyor. Yanlış algıları düzeltiyor. Kültürümüzde genellikle şöyle bir yanılgı var: Özellikle erkekler, ‘Gülersem otoriteyi sağlayamam’ şeklinde düşünüyor. Hâlbuki otorite surat asıklığıyla değil, prensipli yaşamakla, sözünde durmakla mümkün olur. Çocuğunla senin yatay ilişkiye ihtiyacın var. Onunla ölçülü iyiyi, doğruyu, yanlışı konuşabilmen lazım. Hiç konuşmayan, doğrudan doğru buyurgan ilişkiler çocukta, gençte ‘Anne ve babam beni sevmiyor’ duygusu oluşturur. Bunun için bunların hepsi birer ölçülü iyiliktir. İyilik demek illa maddi bir hediye almak demek değildir.

Toplumda şiddet olaylarında, intihar olaylarında, boşanmada artış gözlemleniyor. Bütün bunlar bir alarmdır. Çözüm olarak ölçülü iyilik yapmayı bir ego ideali olarak gençlere, çocuklara öğretmek ve bunun topluma yerleştirilmesi lazım. Pozitif düşünen kişilerde ileri yaşta vücut daha sağlıklı oluyor. Sekiz buçuk yıl daha fazla yaşıyorlar. Sağlık sorunları daha az görülüyor.

Kültürümüzden gelen iyilik yapmanın daha da yaygınlaştırılması gerekmekte. Toplumumuzda özellikle Ramazan ayında bakkala gidilir. Veresiye defterinden birinin borcu ödenip kapatılır ve o kişi kimin yardım ettiğini bilmez. Hakeza “askıda ekmek” uygulaması kabul görmüş yeni bir uygulamadır. Bütün bunların hepsi bizim yeniden canlandırılması gereken değerlerimizdir. Yani ölçülü iyilik insana iyi geliyor. İyilik insanı mutlu edip hayata anlam katıyor. Öz saygımızı arttırıyor. Kişini kendini iyi hissetmesine sebep oluyor. Bunu yaşam felsefesi haline getirmemiz lazım. Bu olursa dünyada kötü bir şey kalmaz. Bunu keşke küresel ölçekte yapabilsek. Bencillik ölçülü iyiliğin en büyük düşmanıdır.

Sonuç olarak dengeli ve doğru iyilik yapan iyilik görür. Karar Sizin?